Hoe beperken we samen het risico op een zorginfarct?

Een groeiend probleem

De Nederlandse zorg staat onder toenemende druk. Het aantal mensen met een chronische aandoening stijgt, de zorgvraag neemt explosief toe en het tekort aan zorgpersoneel groeit elk jaar. Volgens recente prognoses dreigt Nederland binnen tien tot vijftien jaar een zorginfarct: een situatie waarin de vraag naar zorg groter is dan wat ons zorgstelsel nog kan leveren. De oorzaak ligt niet alleen in vergrijzing, maar ook in onze leefstijl. We bewegen te weinig, eten te veel bewerkt voedsel, slapen te kort en staan continu onder mentale druk. Het gevolg: een stijging van leefstijl gerelateerde aandoeningen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, burn-out en depressie.

De keerzijde van een goed zorgsysteem

Nederland heeft een van de beste zorgsystemen ter wereld, maar datzelfde systeem is vooral ingericht op symptoombestrijding in plaats van preventie. Zolang we pas in actie komen als iemand ziek is, en dan zelfs de oorzaken niet aanpakken, blijft de druk op huisartsen, ziekenhuizen en specialisten toenemen. De zorgkosten lopen op, wachtlijsten groeien, en de kwaliteit van leven van veel mensen neemt af. We worden dan wel steeds ouder met z’n allen maar alle jaren die we er bij krijgen zijn jaren met chronische aandoeningen.

De kansen: van zorg naar gezondheid

Een belangrijk deel van de oplossing ligt in een fundamentele verschuiving: van ziekte en zorg naar gezondheid en preventie. Preventie moet de basis worden van onze samenleving, niet de bijzaak. We weten uit talloze studies dat een gezonde leefstijl het risico op de meeste chronische ziekten significant kan verlagen. Dat betekent o.a. meer bewegen (minstens 150 minuten per week), een volwaardig voedingspatroon met minder suikers en ultra bewerkte producten, voldoende slaap en herstel, leren beter om te gaan met stress, betekenisvolle sociale verbindingen en een mindset die gezondheid als prioriteit ziet.

Persoonlijke preventiekracht

Iedere burger, professional en organisatie kan bijdragen aan het beperken van het risico op een zorginfarct door te investeren in wat ik noem: persoonlijke preventiekracht. Dat betekent: bewust worden van onze huidige leefstijl, inzicht krijgen in onze risico’s, en zelf stappen zetten richting verbetering. Initiatieven zoals de Europese Leefstijlscan en cursussen zoals Leefstijl als medicijn van www.new-health.eu helpen mensen om hun eigen gezondheid beter in kaart te brengen, bewuster te worden van de risico’s en mogelijkheden en praktische tools te gebruiken om duurzaam gezonder te leven. Wanneer burgers meer regie krijgen over hun eigen leefstijl, ontstaat een dubbele winst: minder zorgvraag en meer vitaliteit.

Wat er moet gebeuren

Om het risico op een zorginfarct écht te beperken, moeten we de krachten bundelen. Dat vraagt allereerst om educatie en bewustwording vanaf jonge leeftijd, zodat gezondheid een vanzelfsprekend onderdeel wordt van ons dagelijks leven. Ook vergt dit een nationale preventiebeweging waarin onderwijs, gemeenten, werkgevers, zorg, sport en leefstijlprofessionals samenwerken aan gezondheid. Wat een belangrijke bijdrage kan leveren is een beloningssystemen voor preventie, meer waardering voor gezondheidsbevordering dus. Ook zullen er lokale leefstijlcoalities moeten ontstaan waarin huisartsen, buurtsportcoaches, fitnesscentra, fysiotherapeuten, leefstijlcoaches en wijkteams samen mensen ondersteunen. Voor burgers, maar zeker ook voor alle professionals die met mensen werken, zijn toegankelijke tools en bijscholing op het vlak van preventie cruciaal, zodat iedereen laagdrempelig kan leren hoe leefstijl als medicijn werkt.

De omslag begint bij onszelf

De grootste verandering begint natuurlijk niet in Den Haag, maar bij onszelf. Elke keuze telt. Elke stap, elke gezonde maaltijd, elke minuut rust draagt bij aan een gezonder leven en lijf. Door onze eigen preventiekracht te activeren en elkaar te inspireren en ondersteunen, kunnen we samen voorkomen dat het zorgsysteem vastloopt en bouwen we aan een samenleving waarin gezondheid de norm is.

John van Heel
EFAA, Leefstijlclub en New Health

Meer info: