Waarom leven wij ons volledige gezondheid en mentale potentieel niet?

Ondanks alle kennis, vooruitgang en mogelijkheden die er vandaag de dag zijn, benutten veel mensen hun fysieke en mentale potentieel slechts ten dele. Gezondheid, vitaliteit en veerkracht liggen vaak binnen handbereik, maar worden zelden volledig gerealiseerd. Hoe komt dat?

Een belangrijke oorzaak is dat veel mensen leven vanuit onbewuste patronen die door hun omgeving zijn gevormd. Deze patronen bepalen wat we eten, hoeveel we bewegen, hoe we omgaan met stress, met elkaar, slaap en emoties. De moderne omgeving wordt steeds vaker omschreven als obesogeen, een omgeving die overgewicht en ongezonde gewoonten juist in de hand werkt. Ultra-bewerkte voedingsmiddelen zijn goedkoop, overal verkrijgbaar en actief gepromoot. Beweging is optioneel geworden. Stress is genormaliseerd. En schermtijd vervangt rustmomenten.

Deze omstandigheden zorgen ervoor dat gezond leven niet de standaard is, maar iets waarvoor bewuste keuzes, kennis én motivatie nodig zijn. En dat laatste is lastig wanneer mensen zich niet bewust zijn van hoe sterk hun gedrag gestuurd wordt door onzichtbare geconditioneerde krachten: opvoeding, reclame, sociale normen, gemak en gewoonte.

Daar komt bij dat veel mensen kampen met aangeleerde ongezonde conditioneringen. In de afgelopen 60 jaar is onze leefstijl van relatief gezond naar sterk ziekmakend ontwikkeld. Als we dan eenmaal in een ongezond aangeleerde leefstijl zitten, dan bepaald die conditionering vaak onze leefstijl keuzes. Denk aan automatische reacties op stress (eten, roken, terugtrekken), een laag zelfbeeld, of het idee dat ‘gezond leven toch niks voor mij is’. Deze overtuigingen zitten diep verankerd en zijn moeilijk te veranderen zonder inzicht in de essentiële inzichten van een gezonde leefstijl.

De cijfers spreken boekdelen: waar in 1950 nog slechts 10% van de bevolking overgewicht had, is dat vandaag de dag ruim 55%. Chronische aandoeningen zijn ook gestegen van 10% naar meer dan 50%. Tegelijkertijd zijn burn-outs, angststoornissen en depressies alledaagse fenomenen geworden. Het ergste is, we nemen de jonge generaties hierin mee.

Toch is het niet zo dat mensen niet willen veranderen. Veel mensen willen gezonder leven. Maar ze weten niet hoe, of lopen vast in tegenstrijdige informatie, korte-termijnoplossingen en hypes. De overvloed aan goedbedoelde adviezen, vaak afkomstig van zelfbenoemde experts of influencers, zorgt voor verwarring. Daarbij komt dat gezondheidsprogramma’s of interventies vaak onvoldoende rekening houden met de mentale en gedragsmatige kant van verandering.

Verandering vraagt niet alleen kennis, maar ook bewustwording. Het vermogen om te reflecteren op gedrag, overtuigingen en gewoonten. Omdat we niet leven in een omgeving die uitnodigt tot gezonde keuzes, wordt bewustwording steeds belangrijker.

De oorzaak van het niet volledig benutten van het gezondheids- en mentale potentieel ligt dus niet bij onwil, maar bij een complex samenspel van conditionering, omgeving, gedrag, overtuiging en gewoonte. Het vraagt om een andere benadering van preventie: niet betuttelend, niet moralistisch, maar gericht op bewustwording, echtheid en praktische ondersteuning.

Wanneer wij mensen inzicht krijgen in ons eigen gedrag en de invloeden die daarop inwerken, ontstaat er ruimte voor echte verandering. Dan wordt leefstijl niet langer iets dat moet, maar iets dat wíl. En pas dan komt het ware potentieel, fysiek én mentaal, écht tot leven.

John van Heel
EFAA opleidingen en Leefstijlclub

Lees hier meer over het Life Management project en hier meer over de Life Management en Leefstijlcoach opleidingen.